Đây là tổng hợp kiến thức về bạo hành do nhóm WHVN thực hiện. Trang này sẽ được cập nhật thường xuyên - những chữ (Xem thêm...) hay tiêu đề màu xám trắng không có link là những mục đang được cập nhật và sẽ sẵn sàng trong tương lai. Trang cũng sẽ liên tục được bổ sung kiến thức mới.
Hãy lưu ý rằng đây là những tài liệu mang tính chất tham khảo, được tổng hợp và dịch từ các trang của tổ chức tương tự (WHO, UNICEF,..v...v) và trang chính thống về bạo hành của các quốc gia. Nếu phát hiện sai sót, hãy góp ý ngay với tụi mình để trang thông tin này ngày càng hoàn thiện hơn.
Hãy lưu ý rằng đây là những tài liệu mang tính chất tham khảo, được tổng hợp và dịch từ các trang của tổ chức tương tự (WHO, UNICEF,..v...v) và trang chính thống về bạo hành của các quốc gia. Nếu phát hiện sai sót, hãy góp ý ngay với tụi mình để trang thông tin này ngày càng hoàn thiện hơn.
Bạo Hành
I. Định nghĩa
Bạo hành là việc đối xử với người hay con vật một cách tàn nhẫn, bạo lực có hệ thống và lặp đi lặp lại. Bạo hành xảy ra với một mục đích chính, đó là đem lại quyền lực và lợi ích cho người bạo hành.
Bạo hành có thể xảy ra với tất cả mọi người, bất kể giới tính, xu hướng tính dục, màu da, tuổi tác, địa vị xã hội,… . Bất kỳ ai cũng có thể bạo hành người khác. Mỗi người với mỗi xuất thân khác nhau đều có những câu chuyện khác nhau, và đều xứng đáng được lắng nghe, thấu hiểu, và giúp đỡ.
II. Các dạng bạo hành
Bạo hành rất đa dạng về biểu hiện và đối tượng. Cách phân loại sau đây chỉ nhằm giúp mọi người hình dung và hiểu về nạn bạo hành dễ dàng hơn. Sẽ có những hành vi/ đối tượng không thuộc vào những nhóm này, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng/ họ không tồn tại. Phân theo thủ thuật và phân theo đối tượng, bạo hành có thể được chia thành những dạng sau đây.
a. Phân theo thủ thuật:
Có 2 dạng bạo hành chính: Bạo hành về mặt thể chất (Physical abuse) và Bạo hành về mặt tinh thần (Psychological/ Mental abuse)
1/ - Bạo hành về mặt thể chất (Physical abuse)
Bạo hành về mặt thể chất có thể được xem là những hành vi có chủ ý gây chấn thương về mặt thể xác hay tinh thần của nạn nhân. Một số hành vi cụ thể là đánh đập, bóp cổ, xô đẩy, nắm tóc, đá, tát,…v…v Ngoài ra, các hành vi đấm vào tường, cửa, đập phá các vật dụng xung quanh cũng được xem là bạo hành về mặt thể chất. (Xem thêm…)
- Bạo hành về mặt tình dục (Sexual abuse)
Được xem là một dạng phức tạo hơn của bạo hành về mặt thể chất, Bạo hành tình dục là tất cả các hành vi thao tóm hay bắt ép đối tác thực hiện những việc mang tính gợi dục, được thực hiện để có được quyền lực và sự kiểm soát đối với nạn nhân. Không chỉ là những hành vi xâm phạm thân thể, bạo hành về mặt tình dục còn bao gồm những hành vi hạ nhục nạn nhân, làm cho nạn nhân cảm thấy xấu hổ, yếu đuối, đặc biệt là với cơ thể, cách thức quan hệ (sexual performance), và xu hướng tính dục (sexuality) của mình. (Xem thêm…)
2/ - Bạo hành về mặt tinh thần (Psychological/ Mental abuse)
Bạo hành về mặt tâm lý/ tinh thần là việc sử dụng từ ngữ, giọng điệu, các hành vi nhạo báng hay sự thờ ơ để kiểm soát, làm tổn thương, hay xúc phạm một người nào đó. Bạo hành về mặt tâm lý cho phép người bạo hành kiểm soát nạn nhân, có thể khiến nạn nhân tin rằng họ xứng đáng bị đối xử tệ bạc và không thể sống thiếu người bạo hành của mình. Các hành vi bạo hành tâm lý bao gồm la hét, chửi mắng nạn nhân (bạo hành bằng lời nói), cố tình phớt lờ nạn nhân, lảng tránh các cuộc hội thoại nghiêm túc, cô lập nạn nhân, bôi nhọ nạn nhân trước công chúng,…v…v (Xem thêm…)
Ngoài bạo hành bằng lời nói như được nhắc đến ở trên, bạo hành về mặt tài chính và bạo hành về phẩm giá cũng được xem là những dạng khác của bạo hành về mặt tâm lý:
- Bạo hành về mặt tài chính (Financial abuse)
Đối với bạo hành người lớn tuổi, bạo hành về mặt tài chính có thể là sử dụng tiền, quỹ bảo trợ của nạn nhân cho việc riêng. Đối với người yêu, bạo hành về mặt tài chính có thể là lấy giữ tiền của nạn nhân, bắt nạn nhân phải báo cáo với mình về bất cứ khoản chi nào của họ, cố tình tạo khó khăn để người yêu không thể có việc làm và phải phụ thuộc vào mình. (Xem thêm…)
- Bạo hành về phẩm giá (Identity abuse)
Bạo hành về phẩm giá là việc sử dụng những đặc tính cá nhân để hạ thấp, thao tóm và điều khiển nạn nhân. Có thể nói đó là việc khiến cho nạn nhân cảm thấy tủi nhục về chính con người của mình, và lợi dụng điều đó để đem lại lợi ích cho cá nhân.
Với mỗi nạn nhân với những xuất thân khác nhau, các hành vi bạo hành về phẩm giá sẽ khác nhau. Nếu nạn nhân là người lớn tuổi, bạo hành về phẩm giá có thể là những lời nói cho rằng họ quá già để suy nghĩ thông suốt, rằng họ già vô dụng nên là gánh nặng cho xã hội. Nếu nạn nhân là nữ giới, các hành vi bạo hành này có thể là “đàn bà mà biết gì, để tôi lo”. Đối với người khuyết tật, người bạo hành có thể khiến cho nạn nhân tin rằng do họ khuyết tật nên họ không thể làm gì nên người, do họ khuyết tật nên ngoài người bạo hành ra sẽ không ai yêu thương và chăm sóc cho họ. (Xem thêm…)
b. Phân theo đối tượng
Đối tượng bị bạo hành có thể là bất kỳ ai, bất kể giới tính, màu da, xu hướng tính dục, tầng lớp xã hội, etc. Nhưng để dễ hình dung, có thể chia các đối tượng thành 4 nhóm chính sau đây:
- Bạo hành người yêu (Spousal abuse)
Bạo hành hướng đến những đối tượng như bạn trai, bạn gái, người yêu, vợ, chồng, etc.
- Bạo hành trẻ em (Child abuse)
Bạo hành hướng đến những đối tượng trẻ tuổi như những em bé sơ sinh, những đứa trẻ mới biết đi, những đứa trẻ mới lớn, etc.
- Bạo hành người lớn tuổi (Elderly abuse)
Bạo hành hướng đến những đối tượng lớn tuổi đang sống với con cháu hay người nuôi dưỡng, etc.
- Những đối tượng khác
Bạo hành hướng đến những đối tượng khác như học sinh, bệnh nhân, nhân viên, etc.
Bạo hành là việc đối xử với người hay con vật một cách tàn nhẫn, bạo lực có hệ thống và lặp đi lặp lại. Bạo hành xảy ra với một mục đích chính, đó là đem lại quyền lực và lợi ích cho người bạo hành.
Bạo hành có thể xảy ra với tất cả mọi người, bất kể giới tính, xu hướng tính dục, màu da, tuổi tác, địa vị xã hội,… . Bất kỳ ai cũng có thể bạo hành người khác. Mỗi người với mỗi xuất thân khác nhau đều có những câu chuyện khác nhau, và đều xứng đáng được lắng nghe, thấu hiểu, và giúp đỡ.
II. Các dạng bạo hành
Bạo hành rất đa dạng về biểu hiện và đối tượng. Cách phân loại sau đây chỉ nhằm giúp mọi người hình dung và hiểu về nạn bạo hành dễ dàng hơn. Sẽ có những hành vi/ đối tượng không thuộc vào những nhóm này, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng/ họ không tồn tại. Phân theo thủ thuật và phân theo đối tượng, bạo hành có thể được chia thành những dạng sau đây.
a. Phân theo thủ thuật:
Có 2 dạng bạo hành chính: Bạo hành về mặt thể chất (Physical abuse) và Bạo hành về mặt tinh thần (Psychological/ Mental abuse)
1/ - Bạo hành về mặt thể chất (Physical abuse)
Bạo hành về mặt thể chất có thể được xem là những hành vi có chủ ý gây chấn thương về mặt thể xác hay tinh thần của nạn nhân. Một số hành vi cụ thể là đánh đập, bóp cổ, xô đẩy, nắm tóc, đá, tát,…v…v Ngoài ra, các hành vi đấm vào tường, cửa, đập phá các vật dụng xung quanh cũng được xem là bạo hành về mặt thể chất. (Xem thêm…)
- Bạo hành về mặt tình dục (Sexual abuse)
Được xem là một dạng phức tạo hơn của bạo hành về mặt thể chất, Bạo hành tình dục là tất cả các hành vi thao tóm hay bắt ép đối tác thực hiện những việc mang tính gợi dục, được thực hiện để có được quyền lực và sự kiểm soát đối với nạn nhân. Không chỉ là những hành vi xâm phạm thân thể, bạo hành về mặt tình dục còn bao gồm những hành vi hạ nhục nạn nhân, làm cho nạn nhân cảm thấy xấu hổ, yếu đuối, đặc biệt là với cơ thể, cách thức quan hệ (sexual performance), và xu hướng tính dục (sexuality) của mình. (Xem thêm…)
2/ - Bạo hành về mặt tinh thần (Psychological/ Mental abuse)
Bạo hành về mặt tâm lý/ tinh thần là việc sử dụng từ ngữ, giọng điệu, các hành vi nhạo báng hay sự thờ ơ để kiểm soát, làm tổn thương, hay xúc phạm một người nào đó. Bạo hành về mặt tâm lý cho phép người bạo hành kiểm soát nạn nhân, có thể khiến nạn nhân tin rằng họ xứng đáng bị đối xử tệ bạc và không thể sống thiếu người bạo hành của mình. Các hành vi bạo hành tâm lý bao gồm la hét, chửi mắng nạn nhân (bạo hành bằng lời nói), cố tình phớt lờ nạn nhân, lảng tránh các cuộc hội thoại nghiêm túc, cô lập nạn nhân, bôi nhọ nạn nhân trước công chúng,…v…v (Xem thêm…)
Ngoài bạo hành bằng lời nói như được nhắc đến ở trên, bạo hành về mặt tài chính và bạo hành về phẩm giá cũng được xem là những dạng khác của bạo hành về mặt tâm lý:
- Bạo hành về mặt tài chính (Financial abuse)
Đối với bạo hành người lớn tuổi, bạo hành về mặt tài chính có thể là sử dụng tiền, quỹ bảo trợ của nạn nhân cho việc riêng. Đối với người yêu, bạo hành về mặt tài chính có thể là lấy giữ tiền của nạn nhân, bắt nạn nhân phải báo cáo với mình về bất cứ khoản chi nào của họ, cố tình tạo khó khăn để người yêu không thể có việc làm và phải phụ thuộc vào mình. (Xem thêm…)
- Bạo hành về phẩm giá (Identity abuse)
Bạo hành về phẩm giá là việc sử dụng những đặc tính cá nhân để hạ thấp, thao tóm và điều khiển nạn nhân. Có thể nói đó là việc khiến cho nạn nhân cảm thấy tủi nhục về chính con người của mình, và lợi dụng điều đó để đem lại lợi ích cho cá nhân.
Với mỗi nạn nhân với những xuất thân khác nhau, các hành vi bạo hành về phẩm giá sẽ khác nhau. Nếu nạn nhân là người lớn tuổi, bạo hành về phẩm giá có thể là những lời nói cho rằng họ quá già để suy nghĩ thông suốt, rằng họ già vô dụng nên là gánh nặng cho xã hội. Nếu nạn nhân là nữ giới, các hành vi bạo hành này có thể là “đàn bà mà biết gì, để tôi lo”. Đối với người khuyết tật, người bạo hành có thể khiến cho nạn nhân tin rằng do họ khuyết tật nên họ không thể làm gì nên người, do họ khuyết tật nên ngoài người bạo hành ra sẽ không ai yêu thương và chăm sóc cho họ. (Xem thêm…)
b. Phân theo đối tượng
Đối tượng bị bạo hành có thể là bất kỳ ai, bất kể giới tính, màu da, xu hướng tính dục, tầng lớp xã hội, etc. Nhưng để dễ hình dung, có thể chia các đối tượng thành 4 nhóm chính sau đây:
- Bạo hành người yêu (Spousal abuse)
Bạo hành hướng đến những đối tượng như bạn trai, bạn gái, người yêu, vợ, chồng, etc.
- Bạo hành trẻ em (Child abuse)
Bạo hành hướng đến những đối tượng trẻ tuổi như những em bé sơ sinh, những đứa trẻ mới biết đi, những đứa trẻ mới lớn, etc.
- Bạo hành người lớn tuổi (Elderly abuse)
Bạo hành hướng đến những đối tượng lớn tuổi đang sống với con cháu hay người nuôi dưỡng, etc.
- Những đối tượng khác
Bạo hành hướng đến những đối tượng khác như học sinh, bệnh nhân, nhân viên, etc.
Trang tổng hợp kiến thức về bạo hành này được phân loại theo các đối tượng của bạo hành.